Wist je dat het CJG al in de derde maand met je begint te praten over de beste manier op vaste voeding te introduceren aan je baby? Waarom bespreken ze dit zo vroeg met je? En hoe werkt het dan met het introduceren van vaste voeding naast borstvoeding. In dit blog lees je alles over de eerste hapjes en hoe je dit met borstvoeding combineert.
Start niet te vroeg met vaste voeding
Waarom begint het CJG al met 3 maanden over vaste voeding? De reden hiervoor is dat alle beschikbare evidence (wetenschappelijk bewijs) erop wijst dat het beslist ongewenst is om voor je kindje 17 weken is om te beginnen met vaste voeding.
Als er in je familie allergieën voorkomen is het slim om tussen 18 weken en het moment dat je kind 6 maanden wordt dagelijks een theelepel aan te bieden met voedingsmiddelen met een hoog allergeen potentieel (bijv. gekookt ei of pinda).
Dus het doel van dit gesprek met 3 maanden is dus om de boodschap over te brengen: nu nog niet, nu is je baby nog te jong.
Tussen 4 en 6 maanden: Borstvoeding en allergenen introduceren
Tussen de 4 en 6 maanden is het de bedoeling om gewoon door te gaan de melkvoeding te geven, zoals je dat de eerste vier maanden deed. Niks meer en niks minder.
Daarnaast is het de bedoeling dat je je baby blootstelt aan bekende allergenen:
melk, eieren, vis, schaaldieren, noten, pinda’s, tarwe en sojabonen. Dan moet je denken aan een theelepel per dag van een superfijn gemalen pureetje (denk aan fijngeprakt ei met een beetje moedermelk of zeer fijn gemalen pindakaas zonder zout, losgeroerd met een beetje moedermelk). Een tot drie theelepels per dag. Een theelepel is 5 ml.
Bij tarwe, kun je beter een stukje brood in melk weken en malen, want dan heb je een grotere blootstelling aan gluten.
Slechts 3% van de kinderen heeft last van voedselovergevoeligheid. Bij ‘darmkrampjes’, diarree, veel huilen, problemen met de luchtwegen of huiduitslag wordt al snel aan allergie gedacht. Meestal worden deze klachten echter door iets anders veroorzaakt. Hierover is een speciale richtlijn gemaakt: de JGZ-richtlijn ‘Voedselovergevoeligheid’.
Vaste voeding voor baby’s: wanneer en hoe introduceer je nieuwe smaken en texturen?
Tot 6 maanden: zuigelingen
Tussen 6 en 10 maanden: verschillende voedingsmiddelen, smaken, en texturen.
Tussen 6 en 10 maanden moeten baby’s ervaring opdoen met verschillende voedingsmiddelen, smaken (bitterheid van groene groentes) en texturen. Denk aan een stronk broccoli: zacht gekookt voelt dat heel anders in je hand en in je mond, als wanneer het ‘al dente’ gekookt is. Voor kinderen is eten een totaal ervaring. Met eten omgaan, door het op te pakken en te kijken of het naar beneden valt (of omhoog), horen hoe het ‘splet’ doet als het op de grond valt, dat moet je allemaal zien als leren omgaan met vaste voeding.
12 maanden: drink uit een beker in plaats van uit de fles.
Tegen de leeftijd van 12 maanden zouden baby’s vooral uit een beker of trainingsbeker horen te drinken in plaats van uit een fles. Dus zodra je kind rechtop kan zitten kun je ook maar het best gaan oefenen met drinken uit een beker.
Koemelk is een slechte ijzerbron en levert overtollige eiwitten, vetten, en energie bij gebruik in grote hoeveelheden. Het mag niet worden gebruikt als de hoofddrank vóór de leeftijd van 12 maanden, hoewel kleine hoeveelheden kan worden toegevoegd aan vaste voeding als allergeenblootstelling en om een prutje gladder te maken .
Voedingsmiddelen die je beter niet kunt geven:
Zout en suiker
Zout en suiker mogen niet worden toegevoegd aan de vaste voeding voor je beginnende eter, en de inname van vrije suikers (suikers toegevoegd aan voedingsmiddelen en dranken
door de fabrikant, kok of consument, en suikers op natuurlijke wijze aanwezig in siropen en vruchtensappen) moeten tot een minimum worden beperkt. Met suiker gezoete dranken moeten worden vermeden.
Honing
Venkel(thee)
Rijst, rijstpap, rijstdranken en rijstwafels: met mate
Om de blootstelling aan anorganisch arseen, dat als een eerstelijns carcinogeen (kankerverwekkende stof) wordt beschouwd, te verminderen, adviseerde ESPGHAN eerder dat rijstdranken niet mogen worden gebruikt bij zuigelingen en jonge kinderen. Wees ook voorzichtig met een combinatie van rijstwafels, rijstpap en rijst bij het avondeten.
Wat is de juiste leeftijd om te beginnen met vaste voeding als je een jong geboren of klein geboren baby hebt?
Afhankelijk van hoe je baby zich ontwikkelt en groeit, wordt rekening gehouden met een gecorrigeerde (ontwikkelings)leeftijd van je kind tot tussen 4 maanden en 1 jaar.
De leeftijd sinds geboorte wordt de kalenderleeftijd genoemd. De gecorrigeerde leeftijd kun je uitrekenen door het aantal weken dat je baby te vroeg is geboren, af te trekken van de kalenderleeftijd.
Speciale aangepaste voedingen voor deze groep kinderen is vaak extra verrijkt, vandaar dat het gewicht mede een rol speelt bij de beslissing om voor de voeding geen rekening meer te houden met de gecorrigeerde leeftijd. Vaste voeding geeft deze groep niet alleen motorische uitdagingen, maar is ook lager -veel lager- in calorische waarde dan moedermelk of andere melkvoeding.
Conclusie:
De introductie van vaste voeding is een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van je baby. Door op het juiste moment te starten en bewuste keuzes te maken, help je je kindje wennen aan nieuwe smaken, texturen en voedingsstoffen. De eerste maanden draait het vooral om het ontdekken en ervaren—zonder haast of druk. Biedt vooral in de periode tussen 6 en 10 maanden veel verschillende voedingsmiddelen aan, voor je baby in de eenkennige fase belandt en alles wat groen is categorisch gaat weigeren. In deze periode zijn kindjes heel onderzoekend en staan open voor een grote ontdekkingsreis.
Wil je zeker weten dat je op de goede weg zit? Volg de richtlijnen, wees alert op allergenen en blijf je kindje ondersteunen in zijn of haar eigen tempo. Zo leg je een sterke basis voor gezonde eetgewoonten op de lange termijn.
Heb je vragen over de introductie van vaste voeding? Deze kun je ook aan je lactatiekundige stellen.
Referenties:
JGZ-richtlijn Voeding en eetgedrag (2013, aanpassing 2017) https://www.jgzrichtlijnen.nl/richtlijn/jgz-richtlijn-voeding-en-eetgedrag/
Complementary Feeding: A Position Paper by the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN) Committee on Nutrition 2017
https://www.espghan.org/knowledge-center/publications/Nutrition/2017_Complementary_Feeding
European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology & Nutrition (ESPGHAN), European Academy of Paediatrics (EAP), European Society for Paediatric Research (ESPR), et al. World Health Organization (WHO) guideline on the complementary feeding of infants and young children aged 6−23 months 2023: a multisociety response. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2024;1‐8. doi:10.1002/jpn3.12248
